BA GIỜ VỚI...
"NGƯỜI LÁI XE SỐ MỘT"!
Song, nói đến “Người lái xe Số
Một” ở Việt Nam, chắc không có ai khác ngoài ông Nguyễn Văn Mùi! Không hẳn vì
ông là người đã lái xe suốt 30 năm không một lần mắc lỗi; mà vì 30 năm trong
nghề lái xe, thì có đến 26 năm ông lái xe cho hai đời Nguyên thủ Quốc gia,
trong đó có 16 năm làm bảo vệ, lái xe cho “Người công dân Số Một”- Chủ tịch Hồ
Chí Minh…
Một công việc, và một kỷ lục chắc… không có
người vượt!
Con phố Phương Mai (Đống Đa-
Hà Nội) nằm sát ba bệnh viện lớn, lúc nào cũng đông đúc, ngột ngạt…
Tận cùng trong cái ngách nhỏ
thuộc con phố ấy, một ngôi nhà nhỏ chật chội, im ắng đến tĩnh mịch; song sạch
sẽ, ngăn nắp và xanh mướt mát đến diệu kỳ. Nó như một ốc đảo giữa ồn ào phố
thị. Tuy chật thôi; song người chủ đã khéo tạo nên sân
trước, vườn sau. Những cây lộc vừng đang kỳ nở hoa đỏ lựng. Những giò phong lan
cuối hè còn vương đầy nụ. Bốn, năm cái lồng chào mào, chòe lửa, gáy, họa mi…treo
lủng lẳng; những con chim tranh nhau hót loạn xạ… Một ông cụ cao lớn, tóc húi
cao bạc trắng như cước trên khuôn mặt còn đỏ au đang lúi cúi cho mấy con chim
ăn. Phong độ. Đĩnh đạc. Vừa thấy mặt tôi, ông cụ đã tần ngần mà rằng: Tiếc quá!
Tiếc quá! Có con chào mào hót hay quá mà nó vừa bay mất thôi… Thật không thể
tin nổi rằng: đấy lại là một ông cụ đã ở tuổi 84, người có đến 26 năm làm bảo
vệ, làm lái xe xuyên suốt hai đời Nguyên thủ Quốc gia, trong đó có 16 năm làm
bảo vệ, lái xe cho Hồ Chủ Tịch- “Người công dân Số Một” của Việt Nam!
Trong căn phòng khách nhỏ mà
trước đây vốn là cái kho của Nhà khách Văn phòng Chính phủ, đồ đạc khá đơn giản
song sắp xếp rất gọn gàng, hợp lý. Ông cụ bảo: Tôi sống rất đơn giản, song rất
sạch sẽ… Nhiều năm gần Bác Hồ, có lẽ tôi cũng được ảnh hưởng tính cách của Bác.
Bản tính trầm lặng, ít nói, mà khi tôi hỏi về Người, cặp mắt vẫn sáng ngời lim
dim một lúc lâu như để hồi tưởng những năm tháng đẹp đẽ nhất trong cuộc đời…
Ông là Nguyễn Văn Mùi, sinh
năm 1931 từ một vùng quê nghèo thuộc xã Xuân Hùng, Xuân Trường, Nam Định. Cha
mẹ sinh đến 9 người con, nhà ông được coi là nghèo nhất trong cái vùng quê
nghèo ấy. Là con trai út, nên từ nhỏ đã được cha dắt díu đi hết Quảng Ninh, Hải
Phòng…, cha con làm thuê, làm mướn. Năm 1948, khi vừa tròn 17 tuổi, chàng thanh
niên Nguyễn Văn Mùi từ Quảng Ninh tìm đường về quê, nhập đội du kích. Sau, Pháp
đánh chiếm Nam Định, đội du kích dạt sang Thái Bình, gây dựng lại lực lượng.
Thái Bình mất nốt, mấy anh em trong đội du kích đành bỏ quê, trốn nhà tìm đường
lên Chiến khu Việt Bắc. Cũng may là vừa lên đến Việt Bắc thì Nguyễn Văn Mùi gặp
được ông anh cả đang làm ở xưởng đúc tiền. Nhờ anh trai xin cho, Nguyễn Văn Mùi
được nhận vào làm công nhân ở đây với nhiệm vụ đốt than, thổi lò… Đến năm 1950,
Chính phủ chuyển từ đúc tiền kim loại sang in tiền giấy, anh Mùi chuyên nghề
đốt lò, thổi than bỗng dưng… thất nghiệp. Mất một thời gian dài, Nguyễn Văn Mùi
được giao nhiệm vụ áp tải lương thực từ đồng bằng chuyển lên chiến khu. Những
lúc nghỉ hay rảnh rỗi, Mùi lại năn nỉ lái xe cho… học lái. Với bản tính thông
minh, ham học, chẳng mấy chốc anh đã lái được thành thạo, và nghiệp lái xe vận
vào chàng thanh niên quê gốc Nam Định từ đây… Ông Nguyễn Văn Mùi nhớ lại: đời
tôi có nhiều duyên may. Hôm ấy, đoàn vận tải lương thực đang nghỉ chân ở một
cánh rừng, thì gặp đội xe của Văn phòng Chính phủ. Thấy xe tôi đông người, một
anh bên Văn phòng Chính phủ hỏi: Sao xe ấy đông thế? Anh phụ trách bảo: thiếu
xe, mấy người thay nhau lái một chiếc (cả đội xe vận tải lương thực cho chiến
khu hồi ấy có đúng 5 chiếc). Thế rồi một anh–sau mới biết là anh Vũ Hoàng, đội
trưởng–sang bảo: thì cho một cậu sang đây! Rồi anh Vũ Hoàng chọn đích danh
Nguyễn Văn Mùi, một chàng “xế mới” cao to, mặt mũi hiền lành. Con đường từ quân
du kích địa phương đến lái xe cho Văn phòng Chính phủ chỉ đơn giản có thế.
Chẳng một Quyết định. Không một dấu mộc. Ông cười: hồi ấy bọn mình lên chiến
khu mà cứ như… đi chơi ấy!
Năm 1954, đoàn quân tiến từ
Việt Bắc về Thủ đô, Nguyễn Văn Mùi cũng ở trong đoàn quân ấy. Vốn cao to, nhanh
nhẹn, Nguyễn Văn Mùi được giao nhiệm vụ: lái xe sau, áp sát, làm nhiệm vụ bảo
vệ Bác Hồ. Suốt 7 năm liền, chiếc xe Pô-Pê-Đa và Nguyễn Văn Mùi lặng lẽ như một
cái bóng, lúc cản địa, lúc áp sát, lúc đổi xe, nghi binh…, bảo vệ an toàn tuyệt
đối cho vị Cha già dân tộc. Cho đến một ngày mà ông Mùi không sao quên được; ấy
là ngày 15/3/1961, đồng chí Vũ Kỳ gọi ông lên giao nhiệm vụ: “Từ hôm nay đồng
chí Mùi chính thức lái xe cho Bác”! Lúc ấy tai ông như ù đi: Không ngờ, cái anh
đốt than, thổi lửa trên chiến khu hôm nào, nay được lái xe cho Lãnh tụ cao nhất
của Đất nước. Nguyễn Văn Mùi vừa mừng, vừa lo đến thắt ruột. Biết ý, Bác vỗ vai
Nguyễn Văn Mùi: “Cháu lái xe cho Bác, cứ đi đứng an toàn, cẩn thận là được. Bác
không yêu cầu phải đi nhanh nhưng phải tuyệt đối an toàn, đừng đâm vào ai, cũng
đừng để ai đâm vào mình.”! Được lời động viên của Bác, từ lúc ấy ông mới yên
tâm. Ông tâm niệm: “Cả đời Bác đã hy sinh cho Dân tộc, không một đòi hỏi. Mình
lái xe cho Bác, phải làm sao cho xứng với Bác.” Từ đấy, hàng ngày ông dậy sớm
hơn, thay nước, đổ xăng, kiểm tra từng chi tiết nhỏ… Đi đâu Bác thường đi bất
chợt, nên sáng sớm sau khi bảo dưỡng xe xong, ông phải dùng tay quay khởi động
cho nóng máy, để Bác cần đi là có xe ngay. Hồi ấy, Văn phòng cấp cho ông một
gian nhà rộng 10m2 ở số 2- phố Thụy Khuê nhưng chẳng mấy khi ông ở. Suốt đêm,
suốt ngày ông trực ở đội xe, Bác cần đi đâu là có ngay. Vợ chồng quanh năm
không gặp mặt. Nhớ mãi một lần, hôm ấy sáng sớm Bác phải đi địa phương gấp;
đồng chí bảo vệ chuẩn bị không kịp; Bác bảo Nguyễn Văn Mùi: “Cứ đi! Không
chờ!”. Lần ấy, đồng chí bảo vệ vừa được một phen vừa lo lắng, vừa ân hận suốt.
Là người chuẩn mực về kỷ luật, song Bác lại là người cực kỳ tâm lý và quan tâm
đến anh em phục vụ. Năm 1956, khi còn làm lái xe bảo vệ, Nguyễn Văn Mùi về quê
cưới vợ. Bác biết, Bác “Mừng cô chú” một cái phong bao bên trong có 20 ngàn
đồng. Lúc ấy, 20 ngàn đồng bằng đúng một tháng lương của lái xe, đủ đong một tạ
gạo. Việc Bác nhịn ăn nhường khẩu phần ăn cho anh em lái xe, phục vụ đã trở
thành chuyện hết sức bình thường. Sinh nhật, Bác thường tổ chức đi địa phương,
tránh tốn kém, mất thời gian. Lần ấy đúng dịp 19/5, Bác đi Vĩnh Phúc. Buổi
trưa, trên đường về qua Đông Anh, Bác bảo dừng lại cho đoàn ăn cơm. Suất của
anh em lái xe, phục vụ chỉ có ít thịt lợn. Suất cơm của Bác có thêm mấy miếng
thịt gà hấp cách thủy. Thấy vậy, Bác gắp cho mỗi người một miếng thịt gà. Có
người chưa quen cảnh ấy, ngồi rưng rưng nước mắt, không dám ăn. Bác bảo, cố mà
ăn cho hết, không để lãng phí. Ăn để có sức mà làm việc… Ông Nguyễn Văn Mùi bùi
ngùi: Thương Bác lắm. Lúc gần mất rồi, mà Bác vẫn cứ nhường nhịn, tiết kiệm...
Đến cái quạt điện, Bác cũng cứ bật lên rồi lại tắt. Bác bảo: Vừa đỡ tốn điện;
vừa đỡ hại quạt. Đất nước còn thiếu điện! Trưa hè nằm nhà sàn vẫn nóng như
rang. Anh em tính lắp cho Bác cái điều hòa mà Bác nhất quyết không chịu. Anh em
chúng tôi bàn nhau: hôm nào Bác đi vắng, cứ lắp cho Bác. Vậy mà về nhìn thấy
thế, Bác nhất quyết bắt tháo xuống, mang lắp cho một bệnh viện. Bác bảo: “Ở
đấy, họ cần hơn Bác”! Đến cái ô tô đảm bảo an toàn là thứ hết sức cần thiết với
một lãnh tụ. Song Bác cũng dứt khoát không nhận. Hồi ấy, Liên Xô tặng Bác một
chiếc xe Zit-Nanh-Đơ; đây là loại xe sản suất riêng cho nguyên thủ Quốc gia, có
kính chống đạn dày đến nửa gang tay. Thấy chiếc xe quá sang trọng, Bác không
nhận. Bác gọi tôi ra: “Này chú Mùi, xe mình (là cái xe Pô-Pê-Đa Bác vẫn thường
đi) có tốt không?”. Tôi thật thà: “Dạ, tốt ạ…”! Bác bảo: “Tôi nghe chú Mùi; xe
còn tốt, không đổi, lãng phí…”! Sau này bác mới bảo với tôi: Đất nước còn
nghèo, đi xe sang là lãng phí! Hơn nữa Bác thường xuống với dân, đi xe quá sang
không thể gần gũi với nhân dân được…
Kể hết câu chuyện này thì ông Nguyễn Văn Mùi
lắc đầu mà bảo tôi: Thôi, thôi; tôi mà kể cho anh hết những kỷ niệm về Bác thì
phải mất ba ngày; chứ đừng nói đến… ba giờ! Là Nhà báo, chỉ cần anh nhớ một
điều: Tôi đã học được ở Bác rất nhiều đức tính; nhất là tính tiết kiệm, giản
dị… Đến lúc này, tôi mới chợt giật mình: ở trong căn phòng nhỏ vốn sửa lại từ cái
nhà kho của Nhà khách Chính phủ ngày xưa (mà bây giờ hay gọi là “Khu tập thể
Văn phòng Chính phủ”) quả có nét gì… “quen quen!”: Đồ đạc hết sức giản dị, đơn
giản song vô cùng ngăn nắp, sạch sẽ. Ông
Mùi bảo: kể cả khi mất điện, cần tìm thứ gì, tôi chỉ cần với tay một cái là
thấy ngay! Con đi làm, cháu đi học, một tay ông lão vẫn đảm đương việc dọn dẹp
nhà cửa, sắp xếp đồ đạc gọn gàng đâu vào đấy. Hết chăm giàn lan lại xoay sang
chăm hai bể cá. Hết chăm sóc cho mấy cái lồng chim lại xoay sang tưới tắm cho
mấy cây lộc vừng. 84 tuổi, vẫn luôn chân luôn tay. Ông bảo: Bác xưa cũng chẳng
lúc nào được nghỉ ngơi; Bác cũng quần quật suốt ngày… Hết đi bảo vệ Bác, rồi lại
lái xe cho Bác, 16 năm trời đến lúc Bác mất. 16 năm trời gần gũi, tính cách của
Bác như ngấm sang tôi. Anh em phục vụ chúng tôi được Bác coi như ruột thịt
trong nhà. Thế nên, chẳng biết trước lúc mất Bác có dặn gì hay không; mà hôm
truy điệu, tất cả anh em phục vụ chúng tôi, từ lái xe, cấp dưỡng, bảo vệ… đều
được thay nhau đứng trực bên linh cữu Bác như trước một người cha. Cả nhà tôi
ơn Bác đúng với nghĩa đen. Hồi cưới xong, vợ tôi ở nhà làm ruộng. Bác biết, Bác
bảo tạo điều kiện cho vợ tôi lên “để chú đỡ vất vả”! Thế rồi vợ tôi cũng được
lên Hà Nội, sau làm nhân viên phục vụ cho Tổng Bí thư Đỗ Mười, rồi Thủ tướng Võ
Văn Kiệt… Hai ông bà đều đã nghỉ hưu từ lâu. Với hai xuất lương hưu hơn 8 triệu
đồng mỗi tháng, đủ tằn tiệm cho một cuộc sống an nhàn; song ông bảo: giúp được
cháu con ngày nào hay ngày ấy; hơn nữa không làm, không chịu được!
Nói đến đây, thì một lần nữa
ông lão Nguyễn Văn Mùi cười lớn: Đấy, tôi đã bảo anh rồi rằng thôi, có kể hết
mất 3 ngày chứ đừng nói ba giờ, mà tôi lại… cứ kể… Đấy là chưa nói đến việc sau
ngày Bác mất, tôi lại được lái xe cho Bác Tôn Đức Thắng từ năm 1969 đến năm
1980- khi Bác Tôn mất. Thôi nhé, chuyện về Bác Tôn tôi hẹn anh lần sau…
Sau ba giờ, quả thật, phóng
viên bản báo lần đầu tiên cảm thấy bối rối và bế tắc trước một nhân vật: Phải
là con người thế nào? Phải là một đức tính và cốt cách thế nào, thì mới được
tín nhiệm mà trở thành người bảo vệ, người lái xe xuyên suốt cho cả hai đời
Nguyên thủ Quốc gia 26 năm trời; trong đó có đến 16 năm vừa làm bảo vệ, vừa làm
lái xe cho “Người công dân Số Một”?. Không hẳn vì cả một đời lái xe 30 năm
không một lần xẩy ra lỗi! Không hẳn chỉ vì có một đức tính tốt, một vóc dáng
cao to hay một võ nghệ cao cường…! Ông Nguyễn Văn Mùi thì bảo: đấy là một mối
duyên may! Còn tôi, tôi biết: chỉ có thể là một người có Nhân cách lớn:
Nhân-cách-của-người-lái-xe!
Ba giờ và một trang báo, bất
lực trước chân dung của ông; tôi đành chỉ biết gọi bằng cái biệt danh mà mọi
người đã “mệnh” cho ông: “Người lái xe Số Một”!./.
THANH NHUẬN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét